کیست تخمدان، کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل و یا بر روی سطح بیرونی تخمدان ظاهر شده و به مرور رشد می‌کنند. کیست‌ها انواع مختلفی دارند که اکثر آن‌ها خوش‌خیم و بدون علائم هستند. این دسته از کیست‌ها، معمولا بدون درمان خاصی بعد از چند ماه از بین می‌روند. اندازه‌ی کیست‌ها از چند سانتی‌متر تا بیش از 30 سانتی‌متر متغیر است. بسیاری از خانم‌ها در دوره‌های مختلف زندگی خود به کیست تخمدان مبتلا می‌شوند و به همین علت باید هر‌چند وقت یکبار به سراغ متخصص زنان بروند. چند نوع کیست تخمدان داریم؟ می‌توان کیست‌های تخمدان را به دو دسته‌ی عملکردی (فانکشنال) و غیرعملکردی یا پاتولوژیک تقسیم کرد. هرکدام از این دو دسته، خود شامل چند نوع کیست هستند که در ادامه در مجله اینترنتی توضیح داده می‌شود. 1. کیست عملکردی (فانکشنال): رایج‌ترین نوع کیست تخمدان، کیست‌های عملکردی هستند که در اثر اختلال در سیکل قاعدگی به ‌وجود می‌آیند. این نوع کیست‌ها معمولا خوش ‌خیم هستند. دو نوع رایج کیست عملکردی عبارتند از: دکیست فولیکولی: این نوع کیست بیشتر در اثر اختلال در چرخه‌ی قاعدگی خانم‌ها شکل می‌گیرد. تخمک درون کیسه‌ای به نام فولیکول وجود دارد. در طی تخمک‌گذاری، فولیکول‌ در تخمدان شروع به رشد می‌کند. سپس در مرحله‌ای، فولیکول پاره و تخمک آزاد می‌شود. گاهی اوقات ممکن است فولیکول بعد از چرخه قاعدگی همچنان رشد کند و مایع درون خود را حفظ کند. در این شرایط کیست فولیکولی ایجاد می‌شود. اما خوشبختانه این نوع کیست‌ها بی‌ضرر هستند و به طور معمول بعد از 4 الی 8 هفته از بین می‌روند. کیست کورپوس لوتئوم (جسم زرد): هنگامیکه فولیکول پاره شده و تخمک را آزاد می‌کند، فولیکول خالی به درون یک سلول موقتی به نام جسم زرد جمع می‌شود. جسم زرد، هورمون‌ها را برای تخمک‌گذاری بعدی آماده می‌کند. اگر جسم زرد با خون یا مایعات پر بشود، کیست به وجود می‌آید. اکثر کیست‌های کورپوس لوتئوم بعد از چند هفته از بین می‌روند؛ اما در مواردی ممکن است تا 4 اینچ هم رشد کنند. همچنین ممکن است باعث خونریزی غیرمعمول و پیچیدگی تخمدان شوند. برخی از داروهایی که برای تخمک‌گذاری استفاده می‌شوند، خطر ابتلا به این نوع کیست را افزایش می‌دهند. با ۱۵ علائم “کیست تخمدان” و عوامل به وجود آمدن آن آشنا شوید. 2. کیست‌های پاتولوژیک: این دسته از کیست‌ها در اثر رشد غیرطبیعی برخی از سلول‌ها در تخمدان به وجود می‌آیند. این کیست‌ها کمتر از کیست‌های عملکردی ایجاد می‌شوند و خانم‌ها یائسه بیشتر در معرض ابتلا به این نوع کیست قرار دارند. در برخی موارد، ممکن است این کیست‌ها مشکل‌ساز شوند و یکسری بیماری‌های دیگری مثل سرطان تخمدان را به وجود بیاورند. برخی از کیست‌های پاتولوژیک: کیست اندومتریوما (شکلاتی): این نوع کیست در اثر بیماری آندومتریوز ایجاد می‌شود. آندومتریوز وقتی اتفاق می‌افتد که پوشش داخلی رحم (اندومتر) در جایی خارج از رحم رشد می‌کند و کیست تشکیل می‌دهد.  کیست درمویید: این نوع کیست‌ها در واقع نوعی کیسه هستند که از بدو تولد در بدن وجود دارند. این کیست‌ها ممکن است حاوی مو، مایعات، دندان و یا غدد پوستی باشند. کیست درمویید به آرامی رشد می‌کند و معمولا خوش‌خیم است؛ مگراینکه پاره شده و یا باعث پیج‌خوردگی، عفونت و سرطان بشود. در موارد وخیم، با استفاده از جراحی یا لاپاروسکوپی، آن‌ها را برمی‌دارند.  کیست آدنوما: این نوع کیست حاوی آب یا ماده مخاطی است که بر روی سطح تخمدان تشکیل شده و در مواردی ممکن است به مرور رشد کند. کیست آدنوما نیز همانند کیست درمویید، ریسک پیچ‌خوردگی تخمدان را بالا می‌برد و همچنین ممکن است باعث کاهش یا توقف جریان خون به تخمدان بشود. بیشتر بخوانید: درمان “زگیل تناسلی”؛ با ۷ روش موثر خانگی منظور از کیست پلی‌کیستیک و سرطان تخمدان چیست؟ احتمالا زیاد واژه پلی‌کیستیک را شنیده‌اید. در برخی از خانم‌ها، تخمدان، تعداد زیادی کیست کوچک تولید می‌کند. به این عارضه، سندروم پلی‌کیستیک (PCOS) می‌گویند. این سندروم در عملکرد تخمدان اختلال ایجاد کرده و تا حدودی مانع بارداری می‌شود. با دلایل اصلی ایجاد جوش در بخش‌های مختلف پوست صورت آشنا شوید! تعداد کمی از کیست‌ها بدخیم و سرطانی هستند و این دسته از کیست‌ها در زنان مسن شایع‌ترند. منظور از سرطان تخمدان، کیست‌هایی هستند که به صورت سرطانی رشد می‌کنند. به همین دلیل درصورت ابتلا به کیست تخمدان، خصوصا در سنین بالا، باید به متخصص زنان مراجعه کرد. اما به این نکته نیز توجه کنید که بیشتر کیست‌های تخمدان، سرطانی نمی‌شوند. منابع: endometriosisspecialists/womenshealth/webmd/mayoclinic