عاشقانههای یک شاعر در باب اطعمه و اشربه ایرانی!
«ابواسحاق حلاج شیرازی» متخلص به شیخ اطعمه همان شاعر خلاّق، مبتکر و جسوری است که با سرودن شعرهای شکمی درباب اغذیه و اشربه ایرانی نهتنها در ادبیات فارسی دچار سوءشهرت نشد بلکه به واسطه ابتکار و طرح جدیدی که در افکند به حسن شهرتی در ادبیات شیرین فارسی دستیافت که هنوز نیز پس از گذشت قرنها پژوهشگران شعر فارسی، از او و اشعار خوشمزهاش به نیکی یاد میکنند!
عمده اشعار طنزآمیز شیخ اطمعه نقیضه و نظیرهای برای اشعار شاعران متقدم و هم روزگار اوست. او در نگارش دیوان اطعمه به شوخی و مزاح با شاعرانی همچون فردوسی، حافظ شیرازی، سعدی، مولانا جلالالدین، سلمان ساوجی، شاهنعمتالله ولی، عماد کرمانی و… میپردازد و سبب نظم کتابش را به شیوهای طنزآمیز و با کنایه به کتاب الفیهوشلفیه درخواست یاری عنوان میکند که اشتهایش را از دست داده و هر چه پیش رویش میگذارند رد میکند و ابواسحاق نیز برای درمان یار که از غم بیاشتهایی بیمار شده دست به سرایش اشعاری در وصف اطعمه و اشربه میزند! و اما چه سبب میشود که دیوان اطعمه با وجود پرداختن به موضوعی چنین نازل به اثری ماندگار در ادبیات فارسی تبدیل شود در حالی که بودهاند کسانی همچون احمد اطعمه که با سرایش اشعاری در وصف طعام تلاش کردهاند به موفقیتی نظیر ابواسحاق دست یابند و نتوانستهاند!
به عقیده نگارنده راز توفیق دیوان اطعمه در سه چیز است نخست اینکه ابواسحاق در قوت و قدرت شاعری کم از شاعران بزرگ همروزگارش نداشته و این شیوه از سرودن شعر را از کم ذوقی و بیهنری انتخاب نکرده بلکه به ارزش کار خود وقوف کامل داشته دوم اینکه شیخ اطعمه با بیان طنزآمیز خود در این دیوان علاوه بر اینکه به نقد شکمبارگی پرداخته با نام بردن از خوراکیها و اغذیه طبقه ضعیف جامعه آنزمان به نقد موضوعی مهم یعنی سیستم سیاسی که در تامین خوراک و غذای طبقه ضعیف جامعه وامانده میپردازد. طبقه ضعیفی که شاعر به نمایندگی از آنها حسرت نان، سنبوسه، حلوا و هریسه میکشد و طبیعی است که اعضای این طبقه اجتماعی به چیزی فراتر از شکم نتوانند فکر کنند: «عاشقِ نانم اگر ترخان نباشد گو مباش، بلکه با نان نیز اگر بریان نباشد گو نباش»! سوم اینکه اشعار دیوان اطعمه علاوه بر ارزش ادبی که در حوزه شعر و طنز از آن برخوردار است با طی گذر زمان به فرهنگ غنی از خوراکیها، غذاها و آشامیدنیهای ایرانی تبدیل شده که از این حیث نیز اثری قابل توجه محسوب میشود. چنانچه یکی از مهمترین پژوهشگران طنز فارسی و اولین رمان نویس فارسی؛ میرزا حبیب اصفهانی آن را اثری قابل تامل یافته و به تصحیح آن پرداخته است. به طوری که میتوان رد و آثار اطعمه و اشربه یاد شده در کتاب دیوان اطمعه را در ترجمه ارزشمند میرزا حبیب اصفهانی از کتاب سترگ حاجی بابای اصفهانی نیز مشاهده کرد.
وصف طعام با ویرایش متن محسن آزرم بر اساس همین نسخه تصحیح شده دیوان اطعمه به کوشش میرزا حبیب اصفهانی توسط نشر چشمه منتشر شده است. عنوان کتاب برگرفته از یکی از ابیات شیخ اطعمه است: «من آنچه وصفِ طعام است با تو میگویم، تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال» و متن اصلی کتاب با مقدمه سی صفحهای پیرامون چندین مبحث با عناوین «زندگی و زمانه بسحاق اطعمه»، «دیوان اطعمه طبع اسلامبول»، «میرزا حبیب اصفهانی»، «شیخ بسحاق و دیوان اطعمه» به قلم محسن آزرم آغاز شده است. در ادامه آزرم پس از ذکر مقدمه مصحح اصلی؛ میرزا حبیب اصفهانی نسخه جامع و کاملی از آثار شیخ اطعمه را که شامل «سفرهی کنزالاشتهاء»، «اسرار چنگال»، «داستان مزعفر و بُغرا»، «رسالهی ماجرای برنج و بغرا»، «فرهنگ دیوان اطعمه»، «اشعار: شامل الغزلیّات، المقطّعات، الرباعیات، الفردیّات و…» پیش روی مخاطب میگشاید.
همچنین محسن آزرم در کتاب «وصف طعام» به درستی به اهمیت و نقش میرزا حبیب اصفهانی در تصحیح کتاب اشاره میکند. نویسنده، مترجم و پژوهشگر کم نظیری که با تصحیح دو کتاب دیوان شیخ اطعمه و دیوان البسه نظام الدین قاری علاوه بر نقش به سزایی که در خدمت به طنز پارسی داشته، به معرفی دو منبع ارزشمند در شناخت اغذیه و البسه ایرانی پرداخته است.
کتاب وصف طعام بر اساس نسخه تصحیح شده میرزا حبیب اصفهانی و با ویرایش متن محسن آزرم از جمله کتابهایی است که نیاز به نسخه چاپی تصحیح شده و ویرایش شده آن سالها در میان علاقمندان به طنز فارسی احساس میشد و از این حیث انتشار آن میتواند قدمی با اهمیت در این حوزه محسوب شود.
دسته بندی : سبک زندگی
مقالات مرتبط
- کتابهایی که وجود خارجی ندارند
- مواد قندی برای مغز، خوب یا بد؟!
- تصور اینکه برای واژههای ابداعی نویسنده، معادلی بسازم و بعد با ذهنیت نویسنده جور درنیاید، کابوس شبهایم شده بود
- قیمت گوشی های وان پلاس 8T فاش شد
- بررسی Kinect ایکس باکس
- ۸ نکته طلایی مؤثر در تقویت روابط اجتماعی
- چگونه عکس های تبلیغاتی بهتری بگیریم؟
- مرا ببخش خیابان بلندم
- 12 خطای شناختی رایج که روی تصمیمات روزانه شما اثر مستقیم دارند
- خواندنی و دیدنی، با ترجمهی شتابزده
- ایالات متحده تحریم های صادرات فناوری علیه بزرگ ترین تولیدکننده تراشه در چین اعمال کرد
- خلاصه خبرهای جدید از Canon،Sony و DJI
- آشنایی با تست های شخصیت شناسی
- سازندگان Black Myth: Wukong درمورد محبوبیت اولین تریلر بازی صحبت می کنند
- تعادل میزان نور با فیلترهای ND تدریجی
- معرفی ClipFinder HD جستجو، نمایش و ذخیره ویدیو در وب
- 16 ایده برای ساخت بازی فکری در خانه با روش های آسان و ارزان
- ویوسونیک، مانیتور 23 اینچ لمسی را به تلفن شما اضافه می کند
- پیشفروش تبلت A700 ایسر با نمایشگر 1080p و پردازنده ۴هستهای Tegra 3 و قیمت ۴۴۹ دلار آغاز شد
- آموزش استفاده از خطوط همگرا در عکاسی
منبع : تیاندا