فتومونتاژ چیست؟

در فتومونتاژ گاهی، عکس های مختلف را آنچنان با ظرافت به یکدیگر مرتبط می کنند که انگار عکس به شکل عادی با دوربین گرفته شده است. گاهی از عکس ترکیبی نیز عکاسی می شود تا عکس نهایی یکدستی حاصل آید. تکنیک مشابهی نیز در نرم افزارهای ویرایش عکس بکارگرفته می شود.

فتومونتاژ طی قرن بیستم، تاثیر پر رنگی در هنرهای زیبا داشت. برش دادن تصاویر و قرار دادن آن ها کنار هم ، در مدت زمان کمی که از اختراع عکاسی می گذشت، می توانست به دست یک گرافیست حرفه ای یا آماتور انجام شود. در جنگ جهانی اول سربازان با کنار هم قرار دادن تصاویر برای خانواده هایشان کارت های یادگاری درست می کردند. اما در قرن گذشته با خلاقانه کنار هم نهادن تصاویر، فتومونتاژ معنی دیگری پیدا کرد و آن را به یک تکنیک و یک شاخه هنری مستقل تبدیل کرد.

فتومونتاژ (Photomontage) به سرعت از تجربه های هنری اولیه به یک هنر گرافیک متداول ، گسترش یافت. البته در ابتدا مانند دیگر فعالیت های آوانگارد، مورد اعتراض قرار می گرفت.

ابداع فتومونتاژ حاکی از دگرگونی بنیادین در تفکرات بود. در توصیف هاوسمان در دوران جنگ جهانی اول ، فتومونتاژ ضمیمه ای بر کلاژ است که کنار هم چسباندن تصاویر عادی برای به وجود آوردن یک واقعیت مصور می باشد، همان گونه که پیکاسو، براک و دیگر هنرمندان کوبیسم پیش از 1914م. آن را تجربه کردند. در سال 1918م. زمانی که بنیان اروپا پس از جنگ از هم جدا افتاده بود، هنرمندان بسیاری طرفدار تحول هنری و سیاسی بودند که می خواستند خود را با طبقه کارگر هم ردیف کنند.

در این شرایط فتومونتاژ که با دیجیتال شدن تصاویر ایجاد شد، به عنوان راهی که صنعت را وارد دنیای هنر می نمود شناخته شد. این روند شایسته تر از کلاژ شمرده شد.

در برهه ای فتومونتاژ برای ساخت تصاویر روشنفکرانه به منظوره نشان دادن آرمانگرایی اجتماعی به کار می رفت. به ویژه در انقلاب اتحاد شوروی سابق، برای دوری از زبان هنری گذشته که در گمان آنها در کنش با روسیه تزاری آلوده شده بود، طراحان اتحاد، مانند گوستاو کلوتسیس، ال لیسیتزکی و الکساندر رادچنکو به فتومونتاژ روی آوردند.

بیشتر بخوانید : آموزش تغییر پس زمینه عکس در فتوشاپ

تفاوت فتومونتاژ با فتوکلاژ

فتومونتاژ با کلاژ متفاوت است. کلاژ (تکه چسبانی) شیوه ای است که در آن نه تنها عکس بلکه مصالح مختلفی از قبیل مقوا، بریده روزنامه، پارچه، عکس، اشیاء و … روی سطح بوم یا هر زمینهٔ دیگری چسبانده می شود و یک ترکیب بندی ایجاد می کند.

در کلاژ سازنده اثر ممکن است از عکسهایی که دیگر عکاسان ثبت کرده اند نیز استفاده کند که بحثهای بسیاری را نیز در پی داشت. پس اگرشما مواد ومصالحی را در ترکیب بندی خاصی برای بیان منظور ومقصود واندیشه تان بگنجانید وازآن عکسی ارائه دهید یک فتوکلاژ ارائه داده اید.

تعریف فتومونتاژ به گفته  استاد هادی شفائیه، جمع آوری مصالح وعناصر مختلف و مجزا بوسیله یک روش عکاسیست.

این جمع آوری تصاویر وترکیب برای رسیدن به یک ترکیب بندی خاص است که حاصل نگاه خلاقانه وتفکر سازنده اثر است. گستردگی وتنوع این سبک و وجود امکانات ونرم افزارها به سازنده اثر امکان این را می دهد تا تخیلات خود را بصورت یک اثر عکاسانه در این دسته بندی ارائه دهد.

فتو مونتاژ به روشهای بریدن وچسباندن، قراردادن اشیاء در جلو تصویر، برروی هم انداختن چند شات عکس و عکسبرداری متوالی از یک سوژه بر روی یک تصویر عنوان شده است.

فتومونتاژ و ادوبی فتوشاپ

نرم افزار ادوبی فتوشاپ یکی از بهترین و به تعریفی دیگر بهترین نرم افزار برای این هنر است، در واقع می توان گفت یکی از ویژگی های مهم، که فتوشاپ برای آن ساخته شده است همین فتومونتاژ است این نرم افزار قدرت باور نکردنی به فتومونتاژ داده است که اگر حرفه ای از آن استفاده شود فرد حتی تفاوت بین واقعی و ساختگی را تشخیص نخواهد داد.

بیشتر بخوانید : کاربرد عملکردهای ویرایشی در فتوشاپ

تکنیک فتومونتاژ از قرن نوزده تا امروز، تحت تاثیر تغییرات اجتماعی، سیاسی، تکنولوژی و جنبش های هنری قرار گرفته است. فتومونتاژ در دو دهه ی اخیر و با ظهور «کامپیوتر» در کنار «عکاسی دیجیتال» راه را برای گسترش خویش بیش از همیشه هموار ساخته است.

استفاده از این تکنیک در رسانه های سنتی ای مانند: پوستر، جلد کتاب، مطبوعات، تابلوهای تبلیغاتی، بسته بندی ها و تصویرسازی ها تا ابزارهای مدرنی چون: صفحات وب، موشن گرافیک، تیزرها و تیتراژها، کلیپ ها و… مرسوم است.

منهای دنیای وسیع تبلیغات تجاری، بسیاری از طراحان گرافیکی که در زمینه های فرهنگی مشغول بکارند نیز از این تکنیک برای بُروز ایده ها و بیان پیام شان استفاده می کنند. کافی است با کمی دقت، رد پای فتومونتاژ را در آثار طراحی گرافیکی که بطور روزمره می بینید و یا طراحی می کنید تعقیب کنید تا شاهد قدرت و وسعت این تکنیک منحصر بفرد باشید.