عکاسی حرفه ای در شرایط نوری مختلف با جبران نوردهی

نورسنج دوربین ممکن است فریب بخورد

هرچقدر دوربین ها جدیدتر می شوند و از پردازشگرهای پیشرفته تری استفاده می کنند، سیستم نورسنجی دوربین ها نیز دقیق تر می شود. بنابراین می بایست انتظار داشته باشیم که این سیستم پیشرفته بتواند به صورت خودکار، بهترین میزان نور را برای تصویر انتخاب کند. اما دوربین برخلاف ذهن انسان امکان تشخیص سوژه را ندارد و هنوز نمی تواند نورسنجی تصویر را براساس سوژه ای که در آن وجود دارد انجام دهد.

دوربین ها هنوز براساس رنگ و نور پیکسل های کنار در یک تصویر، نورسنجی می کنند و هنوز نمی توانند به عنوان مثال فرق بین یک گربه بزرگ با یک پلنگ کوچک را بفهمند! بنابراین به همین طریق نمی توانند فرق یک عکس ماکرو از یک بوته گل با یک عکس زاویه باز از درختی دور را تشخیص دهند و نور تصویر را براساس اهمیت هر کدام از این سوژه ها تنظیم کنند. این همان کاری است که چشم شما به راحتی انجام می دهد.

دوربین؛ آنچه که شما میخواهید را می بیند!

با توجه به روش نورسنجی که خود شما از قبل دوربینتان را روی آن قرار داده اید، حسگر های نورسنجی دوربین را وادار می کنید تا تمام یا بخشی از تصویر موجود در کادر را بررسی کنند. در واقع دوربین شما نمی تواند تمام فضای اطراف را ببیند و آنچه که می بیند، تنها بخشی از تصور است که از داخل کادر دوربین دیده می شود. سپس بدون آنکه بداند دقیقا چه چیزی را مشاهده می کند، مقدار نوری که داخل کادر تصویر شده است را اندازه گیری کرده و یک مقدار میانگین برای آن انتخاب می کند.

اغلب دوربین ها به گونه ای برنامه ریزی می شوند که بهترین نور در یک تصویر را نه خیلی روشن و نه خیلی تاریک ثبت کنند؛ یعنی تقریبا یک خاکستری میانی،که 50درصد روشن و 50درصد تیره باشد. بنابراین وقتی مثلا از یک سوژه خیلی تیره تر از این مقدار خاکستری میانی عکاسی می کنید، دوربین اینطور تصور می کند که نور تصویر کافی نیست و عکس تیره شده است.

بنابراین سعی می کند با باز کردن دیافراگم یا پایین آوردن سرعت شاتر، تصویر را روشن تر کند. برعکس همین اتفاق هم زمانی می افتد که از سوژه ای با رنگ خیلی روشن عکاسی کنید. در این زمان هم نورسنج دوربین تصور می کند که نور تصویر خیلی زیاد است و سعی می کند با کاهش نور ورودی، میزان نور کلی تصویر را به خاکستری میانی برساند. در خیلی از موارد حق با دوربین است، اما این روش نورسنجی همیشه هم درست نیست!

چه چیز را باید از دوربین بخواهید؟

برخی موقعیت ها اصولا باید خیلی روشن ثبت شوند. یک مثال ساده در این مورد، عکاسی در برف است. در چنین مواردی، دوربین شما فکر می کند می بایست رنگ برف ها را به خاکستری میانی برساند، و این کار منجر به ثبت عکسی تیره تر از شرایط اصلی تصویر می گردد. این همان اشتباهی است که شما باید آن را با گزینه جبران نوردهی، جبران کنید!

در مثال زیر می بینید که چطور دوربین در حالت نورسنجی طبیعی خودش، تصویر را تیره تر از حالت اصلی آن ثبت کرده است و سپس با یک استاپ نور بیشتر (که توسط جبران نوردهی انجام شده است)، نور تصویر، دقیق تر و زیباتر ثبت شده است.

یک مثال عمومی که بسیاری از ما بارها با آن روبرو شده  عکاسی در شب است. دوربین شما هنگامی که در شب عکس می گیرید نمی تواند تاریکی محیط را درک کند و برای تصحیح نور کم تصویر، سعی می کند آن را روشن تر از چیزی که شما می بینید ثبت کند. در این مورد هم خود شما باید اشتباه نورسنج دوربین را جبران کرده و آن را وادار به تاریک تر ثبت کردن تصویر نمایید. در تصویر زیر می بینید دوربین ابتدا سعی می کند با نورسنجی طبیعی خودش تصویر را ثبت کند (تصویر سمت چپ).

نورسنجی با تصور اینکه تصویر خیلی تاریک است، دیافراگم و سرعت را طوری تنظیم می کند که تصویر روشن تر از آنچه که لازم است ثبت شود. میانگین نورهای این تصویر یک خاکستری میانه است، اما اگر تصویر کمی (حدود یک استاپ) تیره تر ثبت شود، قطعا به واقعیت نزدیک تر و نتیجه آن زیباتر می شود. به همین دلیل در تصویر سمت راست با استفاده از جبران نوردهی به دوربین می گوییم که تصویر را کمی تیره تر از مقدار نرمال ثبت کند.

مورد بعدی که ممکن است نیاز به جبران نوردهی داشته باشید، صحنه هایی هستند که خود شما به عنوان یک عکاس هنرمند تشخیص می دهید بهتر است تیره تر یا روشن تر باشد؛ به این معنی که اگرچه دوربین مقدار نورسنجی تصویر را درست حدس زده است، اما خود شما برای افزایش عمق تأثیر تصویر دوست دارید آن را تیره تر یا روشن تر ثبت کنید.

البته تیره تر یا روشن تر کردن یک عکس را می توان در نرم افزارهای ویرایش عکس نیز تا حدودی انجام داد. اما نکته مهم تر این است که وقتی تصویری را از همان ابتدا روشن تر ثبت می کنید، بازیابی رنگ ها و تنالیته بخش های تیره تصویر خیلی ساده تر است و برعکس، وقتی تصویر را کمی تیره تر ثبت می کنید، بازیابی بخش های روشن راحت تر و دقیق تر خواهد بود. به همین علت برخی اوقات عکاسان حرفه ای هم ترجیح می دهند یک عکس را تیره تر یا روشن تر از مقداری که نیاز است ثبت کنند تا بعدا در هنگام ویرایش عکس ها راحت تر باشند.

اصولا جبران نوردهی یکی از گزینه هایی است که برای عکاسی سریع در حالت خودکار یا نیمه خودکار استفاده می شود. به این معنی که برای عکاسی در حالت تمام دستی یا M نیازی به استفاده از آن ندارید و اصولا کاربردی هم برایتان ندارد. این قابلیت برای عکاسی سریع و زمانی که فرصت تغییر سرعت شاتر و دیافراگم را ندارید بسیار کارآمد است.

جبران نوردهی چطور کار می کند؟

حالا که فهمیدید جبران نوردهی چکار می کند، نوبت آن است که ببینیم این قابلیت چگونه کار می کند؟ در اغلب موارد دوربین شما دارای یک دکمه است که روی آن علامت +/- دیده می شود. در دوربین های DSLR نیمه حرفه ای کانن مانند Canon 800D می توانید این دکمه را در پشت بدنه ببینید. در اغلب دوربین های نیکون مانند Nikon D5600 نیز این دکمه در بالای بدنه و کنار دکمه شاتر قرار دارد. برای اینکه بدانید این دکمه کجا قرار دارد می توانید به دفترچه راهنمای دوربینتان مراجعه کنید. این همان دکمه ای است که با نگه داشتن آن می توانید جبران نوردهی را کنترل کنید.

باید آن را نگاه دارید و بعد دکمه چرخان یا Dial که روی بدنه است را به چپ یا راست بچرخانید. با این کار مقدار نوردهی تصویر کمتر یا بیشتر می شود. معمولا هر کلیک در این چرخش به مقدار 1/3 یک استاپ، نور را کمتر یا بیشتر می کند.

دوربین هایی که کمی پیشرفته تر هستند و دو دکمه چرخان یا Dial دارند (مانند Canon 6D Mark II یا Nikon D7500) دکمه EV (یا Exposure Compensation (جبران نوردهی)) را نمی بینید، زیرا وقتی در یکی از مود های نیمه خودکار مانند اولویت شاتر یا دیافراگم هستید، دکمه چرخان اصلی برای تغییر دیافراگم یا سرعت شاتر (بسته به مود نوردهی که انتخاب کردید) استفاده می شود و دکمه چرخان دوم جبران نوردهی را انجام می دهد. فایده این کار این است که دیگر نیازی به نگه داشتن دکمه +/- ندارید و سریعا می توانید آن را تغییر دهید.

عملکرد جبران نوردهی در مودهای نوردهی مختلف

طبیعتا تا الان فهمیده ایم که جبران نوردهی نور را کمتر یا بیشتر می کند، اما دقیقا چطور این کار را انجام می دهد؟ سرعت شاتر را تغییر می دهد؟ دیافراگم را تغییر می دهد؟ یا هر دو را تغییر می دهد؟ پاسخ این است که نور تغییرات آن بستگی به مود نوردهی دارد که شما روی دوربینتان انتخاب کرده اید.

جبران نوردهی در مود اولویت دیافراگم:

در این حالت، جبران نوردهی سرعت شاتر را تغییر می دهد. در واقع در این حالت شما دیافراگم را برای دوربین انتخاب می کنید و خود دوربین بسته به مقدار نور مورد نیاز، سرعت شاتر را کمتر یا بیشتر می کند. به این ترتیب وقتی دیافراگم را بسته تر یا بازتر می کنید، دوربین نیز سرعت شاتر را  متناسب با آن تغییر می دهد تا مقدار نوردهی ثابت مانده و تغییری نکند.

وقتی با جبران نوردهی کار می کنید، با زیاد کردن مقدار نوردهی خود دوربین،سرعت شاتر را کندتر از چیزی که در حالت نرمال آن است انتخاب می کند و وقتی مقدار نوردهی را کم می کنید، خود دوربین سرعت شاتر بالاتری را انتخاب می کند.

جبران نوردهی در مود اولویت شاتر:

عملا در حالتی برعکس اولویت دیافراگم قرار داریم. در این حالت جبران نوردهی روی اندازه دیافراگم تغییر ایجاد می کند و بسته به کمتر یا بیشتر شدن آن، دهانه دیافراگم را بسته تر یا بازتر می کند.

جبران نوردهی در حالت P یا Program:

در حالت P هم جبران نوردهی، سرعت شاتر را تغییر می دهد. دسته کم در دوربین هایی که من با آن ها کار کرده ام اینطور بوده و احتمالا شما هم در دوربین خودتان چنین چیزی را تجربه خواهید کرد. ممکن هم هست در برخی دوربین ها بتوان در منوی دوربین این حالت را تعویض کرد.

در حالت تمام دستی M و تمام خودکار Auto چه اتفاقی می افتد؟ همان طور که گفتم در این حالت ها جبران نوردهی هیچ تأثیری ندارد. در حالت تمام دستی، اصولا دوربین انتخاب خودکاری ندارد که شما بخواهید آن را جبران کنید. در مود خودکار یا Auto هم اصولا دوربین تمام اختیار نوردهی را در دست می گیرد و چیزی برای تغییر وجود ندارد که شما بخواهید آن را تغییر دهید. به همین دلیل هم هست که پیشنهاد می کنیم دست کم برای عکاسی خودکار هم از حالت P به جای Auto استفاده کنید.

اگر به استفاده از EV علاقه مند شدید، بد نیست بدانید که چگونه قابلیت Auto ISO شما را عکاس بهتری می کند؟ در این مقاله به طور مفصل درباره جبران نوردهی با حساسیت توضیح داده ایم و با مطالعه آن نکات بسیاری را درباره عملکرد دوربین های پیشرفته خودتان یاد می گیرید.

برای مطالعه بیشتر می توانید به منابع زیر مراجعه کنید:

https://www.lifewire.com/using-program-mode-on-your-dslr-4926
https://digital-photography-school.com/manual-mode-versus-exposure-compensation/
https://expertphotography.com/exposure-compensation/