زوم اپتیکال و زوم دیجیتال در عکاسی چه معنایی دارند؟

تولیدکنندگان دوربین از انواع اصطلاحات استفاده می کنند تا توجه شما را برای خرید محصولات خود جلب کنند؛ اما اصول مهم نسبتا ساده هستند. امیدوارم بعد از خواندن این مقاله درباره تمام مسائل مربوط به زوم اطلاعات بهتری داشته باشید.

زوم چیست؟

در اصطلاحات عکاسی بزرگنمایی (zoom in) به معنای بزرگ تر کردن سوژه درون قاب بدون نزدیک شدن به آن (با استفاده لنز) است. در مقابل کوچک نمایی (zoom out) به معنای کوچک تر کردن سوژه درون قاب است. لنزهای زوم به شما امکان انجام این کار را می دهند و بسیار مناسب هستند؛ همچنین امکان تغییر فاصله ی کانونی بدون تعویض لنز را فراهم می کنند.

در یک دوربین DSLR یا دوربین بدون آینه، زوم کردن معمولا با چرخاندن حلقه ی روی لنز و یا فشار آوردن یا کشیدن لوله ی لنز انجام می گیرد. در اکثر دوربین های کامپکت، زوم کردن با چرخاندن صفحه ی مدرج بالای دوربین انجام می گیرد. این حرکات فاصله ی کانونی لنز را تنظیم می کند و به شما اجازه می دهد صحنه را بزرگ کنید.

البته زوم ها با یکدیگر برابر نیستند!

در اینجا دوربین پاناسونیک لومیکس DMC-FZ2500 را می بینید. زوم در این دوربین با استفاده از صفحه ی مدرج بالای دوربین انجام می شود.

بیشتر بخوانید: بررسی لنز های سری L کانن

زوم اپتیکال

در زوم اپتیکال عناصر شیشه ای داخل لنز حرکت می کنند تا فاصله ی کانونی لنز را افزایش یا کاهش دهند. هر بار که اصطلاح «لنز زوم» را شنیدید، بدانید به لنزی اشاره دارد که قابلیت تغییر فاصله ی کانونی با استفاده از حرکت عناصر شیشه ای را دارا است.

زوم اپتیکال بهترین راه برای بزرگنمایی و در عین حال حفظ کیفیت تصویر تا جای ممکن است.

هر چند برخی دوربین ها چیزی به اسم «زوم دیجیتال» هم دارند. زوم دیجیتال و زوم اپتیکال را با هم اشتباه نگیرید. دو اصطلاح متفاوت هستند؛ همانطور که در ادامه با هم می بینیم.

مثالی از یک لنز با قابلیت زوم اپتیکال لنز فوجی Fujifilm XF 100-400mm f/4.5-5.6 R LM OIS WR است. این لنز از 100 میلی متر (تله فوتوی متوسط) تا 400 میلی متر (تله فوتوی قوی) زوم می کند. توجه داشته باشید چگونه طول لوله ی لنز فوجی به هنگام بزرگنمایی افزایش می یابد. برخی از لنزهای زوم این کار را داخلی انجام می دهند و به همین دلیل افزایش طول لوله را نمی بینید؛ مثل لنزهای 70-200mm f/2.8 نیکون و کانن.

لنز فوجی Fujifilm 100-400mm f/4.5-5.6 در طول 100 میلی متری و سپس در طول 400 میلی متری

زوم دیجیتال

زوم دیجیتال بدون استفاده از اپتیک های لنز است و در درون دوربین انجام می شود. برای این کار دوربین عکس را می بُرد تا مرکز عکس باقی بماند. سپس مرکز عکس که باقی مانده است با اضافه کردن پیکسل به آن بزرگ می شود تا کل قاب را پر کند. در حین این روند کیفیت عکس ممکن است به شدت کاهش یابد.

آیفون 8 پلاس من دو لنز دارد. یکی از آن ها فاصله ی کانونی 28 میلی متری (معادل لنز 35 میلی متری) و دیگری فاصله ی کانونی 56 میلی متری دارد. همچنین زوم دیجیتال با ضریب 10X دارد. اینجا سه عکس داریم. یکی با لنز در فاصله ی 28 میلی متری، دیگری در 56 میلی متری (زوم اپتیکال با ضریب 2X) و آخری در 280 میلی متری (زوم دیجتال با ضریب 10X) گرفته شده است. دقت کنید که چگونه کیفیت عکس با استفاده از زوم دیجیتال پایین آمده است.

آیفون 8 پلاس + دوربین دوگانه ی آیفون 8 پلاس در 3.99 میلی متری با ضریب f 1.8 (معادل 28 میلی متر در دوربین های فول فریم)، ایزو 20، سرعت شاتر 2000/1، ضریب f 1.8

آیفون 8 پلاس + دوربین دوگانه ی آیفون 8 پلاس در 6.6 میلی متری با ضریب f 2.8 (معادل 56 میلی متر در دوربین های فول فریم)، ایزو 20، سرعت شاتر 1000/1، ضریب f 2.8

آیفون 8 پلاس + دوربین دوگانه ی آیفون 8 پلاس در 3.99 میلی متری با ضریب f 1.8 (معادل 280 میلی متر در دوربین های فول فریم)، ایزو 25، سرعت شاتر 4400/1، ضریب f 1.8

کم تر پیش می آید به توانایی های بیشتری از اپتیک لنز نیاز داشته باشید و مجبور شوید از زوم دیجیتال دوربین استفاده کنید. به جای آن که به دوربین اجازه دهید عکس شما ب بُرد، خودتان با کامپیوتر این کار را انجام دهید. حتی اگر نصف عکس را ب بُرید، برای پرینت عکس های 4*3 وضوح کافی دارید؛ و حتی برای پست کردن عکس ها در شبکه های اجتماعی هم اندازه ی کافی را دارید.

در مواقعی که می خواهید در اندازه های بزرگ تر عکس را چاپ کنید، برنامه های نرم افزاری بسیار بهتر از زوم دیجیتال عکس شما را بزرگ می کنند. برنامه هایی مانندOn1 Resize ، Alien Skin’s Blow Up و برنامه های رایگانی مثل Gimp و Irfan View بزرگ کردن عکس ها را خوب انجام می دهند.

نکته ی کلیدی این است که ادعاهای تولیدکنندگان دوربین را درباره زوم دیجیتال نادیده بگیرید. اگر کیفیت عکس برای شما ضروری است، فقط روی زوم اپتیکال تمرکز کنید.

بیشتر بخوانید: چرایی و چگونگی کار با ایزوی اتوماتیک

قدرت زوم

دو راه برای دیدن قدرت زوم لنز وجود دارد. یک راه از طریق فاصله ی کانونی لنز و دیگری از طریق نسبت زوم می باشد. فاصله ی کانونی منحصر به دنیای DSLR و دوربین های بدون آینه است اما نسبت زوم بین دوربین ها مرسوم تر است. با وجود این فاصله ی کانونی و نسبت زوم برای هر دو نوع لنز بکار می روند.

فاصله ی کانونی به زاویه ی دید لنز اشاره دارد. هر چه فاصله ی کانونی بیشتر باشد، زاویه دید باریک تر می شود و بزرگنمایی بیشتر می شود. برای مثال لنز نیکون 200-500mm f/5.6E ED VR لنز بسیار خوبی برای عکاسان حیات وحش است؛ چرا که با زوم 500 میلی متری، به سوژه ی خود بسیار نزدیک می شوید.

نیکون D7100 + 500-200 میلی متری با ضریب f 5.6 در 500 میلی متری، ایزو 400، سرعت شاتر 1250/1، ضریب f 6.3

در دوربین های کامپکت نسبت زوم برای نشان دادن قدرت لنز است؛ نه فاصله ی کانونی. نسبت زوم در تبلیغات با X نشان داده می شود؛ مثلا 3X یا 10X. نسبت زوم میزان طولانی ترین فاصله ی کانونی تقسیم بر کوتاه ترین فاصله ی کانونی است. پس نسبت زوم برای لنز نیکون 500-200 میلی متری که در بالا نشان داده شده است، 500 میلی متر تقسیم بر 200 میلی متر یا همان 2.5X است.

مطلب مرتبط: چرا کیفیت عکس ها در زوم 100% خوب نیست؟

فاکتور X

بیایید نگاه دقیق تری به فاکتور زوم (فاکتور X) داشته باشیم چرا که می تواند کمی گیج کننده به نظر برسد. برای مثال، لنز نیکون 28-300mm f/3.5-5.6G ED VR را در نظر بگیرید. با این که به اندازه ی لنز 500-200 میلی متری بُرد ندارد، نسبت زوم بسیار بزرگتری دارد. لنز 300-28 میلی متری نسبت زوم 300 تقسیم بر 28 یعنی 10.7X دارد!

پس نسبت زوم نشان دهنده ی میزان نزدیک شدن به سوژه نیست. عدد بالاتر نشان دهنده ی بازه ی بزرگتر بین لنز واید و تله فوتو می باشد.

دوربین هایی که نسبت های زوم برابر دارند، لزوما فاصله ی کانونی یکسان ندارند! بیایید به دو مثال دیگر نگاهی بیندازیم. هر دو دوربین کانن PowerShot SX740 و نیکون Coolpix B500 زوم اپتیکال 40X دارند؛ اما اگر نگاه دقیق تری به مشخصات آن ها بیندازید، درمی یابید که فاصله ی کانونی (در اصطلاح دوربین های فول فریم) در دوربین PowerShot 24-960 میلی متر در دوربین Coolpix 22.5-900 میلی متر است. به بیان دیگر، اگر بُرد برای شما مهم است، دوربین کنون PowerShot جذاب تر خواهد بود. از طرف دیگر اگر عکاس منظره هستید و می خواهید با زوایای بازتر کار کنید، Coolpix برای سبک عکاسی شما مناسب تر است.

نتیجه گیری

استفاده از یک لنز زوم راه خوبی برای نزدیک شدن به سوژه است؛ مخصوصا زمانی که نزدیک شدن به سوژه غیرممکن است. ولی یادتان باشد که زوم اپتیکال و زوم دیجیتال برابر نیستند. اگر می خواهید دقیق زوم کنید، از زوم اپتیکال استفاده کنید؛ با این که بزرگنمایی ممکن است وسوسه انگیز باشد، نتایج به دست آمده با زوم دیجیتال اغلب ناامیدکننده هستند و بهتر است به جای آن از بُریدن استفاده کنید.

اگر می خواهید دوربین کامپکت جدید بخرید، از زوم دیجیتال برای مقایسه ی مدل های مختلف استفاده نکنید. به جای آن روی مشخصه های زوم اپتیکال و فاصله ی کانونی لنزها تمرکز کنید. وقتی دوربین جدید خود را خریدید، برای این که از زوم کردن بیش از اندازه جلوگیری کنید، از داخل منو زوم دیجیتال را خاموش کنید.